Sosyal Medya Platformlarının Kuruluşu

Sosyal medya platformlarının kuruluşu pek çok araştırmacıya göre, İsviçre’de iki arkadaşın 1971 yılında birbirine mail atması ile başlar. Bu fikrin ortaya atılmasında internet kavramının, insanların birbirleri ile iletişim kurma ve bilgi aktarımını karşıladığı düşüncesi ön plandadır. Kısaca sosyal medya, insanların dijital ortamda bilgilerini, yaşamlarını, fikirlerini, fotoğraflarını paylaştıkları sosyal bir ağdır. Yani sosyal medya platformları internet kadar eskidir denilebilir.

Günümüzde sosyal medya denildiğinde akla facebook, instagram, twitter, pinterest  gibi uygulamalar geliyor olsa da, geçmişten bugüne kadar insanların adlarını sayamayacağı kadar çok sosyal medya platformu kullanılmıştır.

Belli başlı sosyal medya platformlarının geçmişten günümüze geçirdikleri evrimi inceleyecek olursak;

BBS

Sosyal medya platformlarının kuruluşu BBS uygulamasına kadar gitmektedir. 1978 yılında Ward Cristensen ve Randy Suess isimli iki bilgisayar dâhisi arkadaş, diğer arkadaşları ile daha kolay iletişime geçebilmek ve mailleşebilmek için BBS (Bulletin Board System) isimli yazılımla beraber  bir nevi günümüz sosyal medya platformlarının temellerini atmışlardır.

Usenet

1980 yılında kurulan Usenet isimli sosyal ağ, kullanıcıların birbiriyle bilim, tarih, edebiyat, müzik ve spor gibi alanlarda bilgi alışverişi yapmalarına imkân sağlamıştır. Bu konularla alakalı olarak Usenet üzerinde binlerce içerik üretilmiştir.

İlk Kişisel Blog

1991 yılında www (world wide web) ile internet âlemi bütün dünya üzerinde erişilebilir bir hal almıştı. Soysal medya ise bu yıldan itibaren kişisel blog ve siteler ile oldukça popüler hale gelmeye başlamıştı.

1994 yılına gelindiğinde ise Swarthmore Koleji öğrencisi Justin Hall ilk kişisel blog’unu oluşturdu. Justin’s Links From Underground isimli günlük tarzı yazıların yayınlandığı bu blog, bütün blogların atası sayılmaktadır. Justin Hall, Aralık 2004’de New York Times tarafından “bütün blogların babası” olarak tanımlanmıştır.

Classmates

1995 yılında kurulan classmates isimli uygulama, geçmiş dönemlerde beraber okuyup birbirine ulaşamayan sınıf arkadaşlarının birbirlerine ulaşabildikleri bir sosyal ağ olmuştur. Facebook’un atası sayılan classmates sosyal medya platformlarının kuruluşu için önemli bir eşik olmuştur. Kullanıcılar, okudukları okulları siteye kayıt esnasında doldurduktan sonra aynı dönem ve aynı okulda okuyan arkadaşları ile eşleşip mesajlaşma imkânı bulabiliyorlardı.

Ask.com

Resmi ismi askJeeves.com olan internet sitesi 1996 tarihinde kurulmuştur. Kullanıcıların birbirlerine çeşitli sorular sorabildiği internet sitesi kullanıcılarına kendi dillerini kullanma imkânı sağlamaktaydı.

Wikipedia

2000 yılında Jimmy Wales ve Larry Sanger tarafından kurulan wikipedia, Dünya’nın ilk açık kaynaklı çevrimiçi ansiklopedisi olarak dikkat çekmektedir. Onay verilen kullanıcıların bilim, sanat, tarih, edebiyat, spor ya da herhangi bir başlık ya da konu hakkında içerik üretebildikleri siteye, kurulduğu ilk yılda 20.000’in üzerinde başlık girişi yapılmıştır.

MeetUp

2001 yılında insanların evlerine tıkanıp kalmak yerine yeni insanlarla tanışmasını sağlamayı hedefleyen site Scott Heiferman tarafından kurulmuştur. İnsanları yaşadıkları şehirlere, tahsillerine, ilgi alanlarına göre eşleştiren site, sosyal ağlar üzerinde ilgi gören platformlardan birisi olmuştur.

Facebook

2004 yılına gelindiğinde sosyal medya platformları için devrim sayılabilecek facebook sanal âleme merhaba demiştir. Bu yıl sosyal medya platformlarının kuruluşu için adeta bir milat olmuştur. Kurucusu Mark Zuckerberg, okul arkadaşlarının birbirleri ile daha kolay tanışmalarını sağlamak için Harward Üniversitesi’nde ki odasında facebook sitesini kurmuştur. Kısa sürede sanal âlemde çığ etkisi ile büyüyen site 3 yıl gibi kısa bir sürede 34 milyon kullanıcıya ulaşmıştır. 2019 yılı günlük ortalama ziyaretçi sayısı 1,5 milyar kişi olan facebook sosyal medya platformlarının devidir.

Flickr

Facebook ile aynı yıl kurulan flickr fotoğraf paylaşım sitelerinin öncüsü konumundadır.

Youtube

2005 yılında kurulan video paylaşım sitesi youtube günümüzde en çok ziyaret edilen sosyal medya platformlarının arasında yer almaktadır. Özellikle kullanıcıların Dünya’nın dört bir yanından videolara ulaşıp kendi içeriklerini yükleyebildikleri uygulama aylık ortalama 1,5 milyar kullanıcı tarafından ziyaret edilmektedir.

Twitter

Kurulduğu 2006 yılından itibaren kullanıcıların kendileri ile ilgili paylaşımların, haberlerin yayınlandığı twitter en çok ziyaretçi çeken uygulardan birisidir. Özellikle güncel olayların anında takip edilebildiği ve gündem oluşturma aracı olarak kullanılan site aylık ortalama 336 milyon aktif kullanıcıya sahiptir. Twitter dünyasının en çok beğeni alan tweet’i Barack Obama’nın 2017 yılında attığı “Kimse renk yüzünden başkasından nefret etmek için doğmaz” tweet’i oldu. Bu tweet 4,3 milyon beğeni almıştır.

Tumblr

Kullanıcıların basit ve hızlı biçimde fotoğraf yükleyerek paylaşım yapabildiği site özellikle görsel zenginliği ile bir dönem kullanıcıların beğenisini kazanmıştı.  Tumblr uygulaması 2007 yılında sanal âleme hızlı giriş yapan sosyal ağlardan birisidir.

Foursquare

Kullanıcıların gittikleri yerlerden konum ve beğeni paylaştıkları sosyal medya insanların evlerine hapsolmalarındansa evden çıkıp gezmelerini amaçlamaktadır. Bu uygulama 2009 yılından bu yana kullanıma devam etmektedir.

Instagram

2010 yılında kurulan bu uygulama insanlara diledikleri fotoğraf ve videoları paylaşma ve takip ettikleri insanların paylaştıkları fotoğraf ve videoları görüntüleme yetkisi vermektedir. 2 yıl gibi kısa bir süre içerisinde 35 milyon aktif kullanıcıya ulaşan sosyal medya platformu, 2012 yılında facebook tarafından satın alınmıştır. İlk kurulduğu dönemde sadece fotoğraf paylaşım sitesi olan instagram’a facebook ile beraber video yükleme özelliği de gelmiştir.

Pinterest

Kullanıcıların basit ve hızlı biçimde aradıkları görsele ulaşabildikleri pinterest uygulaması, görsel arama uygulamalarının zirve konumundaki uygulamalarından birisidir. 2012 yılında faaliyete geçen sosyal medya platformu  en çok ziyaret edilen uygulamaların başında gelmektedir.